“Nhất nghệ tinh, nhất thân vinh” – Ông cha ta từ xa xưa đã coi trọng nghề nghiệp, đặc biệt là những nghề đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo và kết nối với yếu tố tâm linh như nghề làm màu. Vậy, how pigment was made in ancient times? Hành trình từ những nguyên liệu thô sơ đến sắc màu rực rỡ thời ấy ẩn chứa bí mật gì?
Khám phá hành trình tạo nên sắc màu thời cổ đại
Ngày nay, chỉ cần dạo quanh Hàng Gai, Hàng Bông (Hà Nội), ta dễ dàng tìm mua đủ loại màu sắc sặc sỡ. Nhưng bạn có bao giờ tự hỏi, thời xa xưa, khi công nghệ chưa phát triển, người ta đã tạo ra màu sắc như thế nào?
1. Từ đất mẹ hiền hòa đến sắc màu bình dị
Người xưa quan niệm, đất là mẹ, là cội nguồn của sự sống. Chính vì thế, đất sét, đất đỏ bazan,… trở thành nguyên liệu đầu tiên để tạo nên bảng màu của họ. Theo lời kể của cụ Nguyễn Văn A (80 tuổi) ở làng gốm Bát Tràng: “Ngày xưa, muốn có màu đỏ gạch, chúng tôi chỉ cần nung đất sét ở nhiệt độ cao. Còn muốn có màu đen huyền bí thì phải tìm đến loại đất đặc biệt ở tận vùng núi Ba Vì”.
Nguồn gốc sắc màu cổ đại
2. Biến khoáng sản thành tuyệt tác nghệ thuật
Không chỉ dừng lại ở đất, người xưa còn tinh tế chiết xuất màu từ chính những loại khoáng sản quý giá. Ví dụ, màu xanh lam huyền thoại của Ai Cập cổ đại được tạo ra từ đá Lapis Lazuli – loại đá chỉ được tìm thấy ở vùng đất Afghanistan xa xôi. Hay màu vàng óng ánh, biểu tượng của vua chúa, lại được chế tác từ vàng thật, thể hiện sự quyền quý, cao sang.
3. Nhuộm màu từ thực vật – Kết nối con người với thiên nhiên
Tâm linh người Việt coi trọng sự hòa hợp giữa con người và trời đất. Việc sử dụng các loại hoa, lá, vỏ cây để tạo màu nhuộm không chỉ thể hiện sự sáng tạo mà còn là minh chứng cho mối liên kết thiêng liêng đó. Màu chàm chắt lọc từ lá chàm tạo nên nét đẹp giản dị cho tà áo bà ba. Màu nâu trầm ấm từ vỏ cây rừng lại phảng phất nét hoang sơ, mộc mạc.
Nghệ nhân hiện đại tái chế sắc màu cổ truyền
Lưu ý khi tìm hiểu về cách làm màu thời cổ đại
- Thông tin về cách thức tạo màu thời xưa rất đa dạng và có thể khác nhau tùy theo từng vùng miền, dân tộc.
- Một số loại màu sắc cổ đại được tạo ra từ nguyên liệu độc hại, cần cẩn trọng khi nghiên cứu và tái hiện.
Bạn muốn khám phá thêm về lịch sử nghệ thuật và văn hóa Việt Nam?
Hãy liên hệ Số Điện Thoại: 0372960696, Email: [email protected] Hoặc đến địa chỉ: 260 Cầu Giấy, Hà Nội. Chúng tôi có đội ngũ chăm sóc khách hàng 24/7.